مکانیسم غیر اختصاصی ایمنی بدن( فصل 1 زیست 2)
مکانیسم غیر اختصاصی ایمنی بدن( فصل 1 زیست 2)
فرض کنید شما فرمانروای یک سرزمین هستید . یکی از نیاز های سرزمین شما وجود توان
دفاعی و قدرت تقابل با دشمنان سرزمین شماست . نحوه تقابل با دشمنان بستگی به قدرت
حمله آن هاست . برخی از این حمله ها خفیف و بعضی از این حمله ها جدی است این امر کاملا
در بدن انسان نیز نمایان است .
از عموامل بیماری زا مهم می توان به باکتری ها ، قارچ ها ، ویروس ها و برخی از آغازیان نام
برد . بخش های مختلف سیستم دفاعی بدن در سراسر بدن پخش شده است و نمی توان گفت
در بعضی از اجزا بدن وجود ندارد چون در این صورت عوامل بیماری زا میتوانستند از آن
ناحیه ها نفود کنند .وظیفه سیستم ایمنی بدن مواجهه با عوامل بیماری زا و نابودی یا خنثی
سازی آن است
سیستم ایمنی بدن به دو صورت مکانیسم اختصاصی و مکانیسم غیر اختصاصی با عوامل
بیماری زا مقابله میکنند و با این روش ها از بروز بیماری در بدن جلوگیری می کنند.
تفاوت مکانیسم اختصاصی و غیر اختصاصی در سیستم ایمنی بدن در نحوه تشخیص عوامل
بیماری زا است به این گونه که در مکانیسم غیر اختصاصی روش مقابله همه عموامل بیماری
زا یکسان است اما در مکانیسم اختصاصی روش مبارزه با هر عامل بیماری زا به صورت کاملا
اختصاصی است .
اولین خط دفاع غیر اختصاصی پوست و لایه های مخاطی است . لایه شاخی سطح پوست همانند
یک سد عمل میکند و مانع نفود عوامل بیماری زا به داخل بدن می شود. البته وجود عرق در
کمتر از هفت ph سطح پوست باعث ایجاد سطح اسیدی می شود که این سطح دارای
باعث تخریب دیواره باکتری ها می شود این امر موجب از بین رفتن و مرگ باکتری می شود
وجود آنزیم های لیزوزومی در عرق نیز یکی دیگر از عوامل موثر در از بین رفتن این عوامل
بیماری زا است .از عوامل دیگر در خط اول مقابله غیر اختصاصی می توان به لایه های مخاطی
در سطح لوله های گوارش ، لوله مجاری ادرار و تناسلی اشاره کرد . از این لایه مایعی ترشح می
شود که میکروب ها را به دام می اندازد و این امر باعث از بین رفتن و یا خنثی سازی عوامل
بیماری زا می شود
لازم به دکر است باکتری های غیر بیماری زایی نیز در بدن وجود دارد که با باکتری های بیماری
زا مقابله می کنند . استفاده بیش از حد از دارو های آنتی بیوتیک باعث از بین رفتن باکتری
غیر بیماری زا و باکتری ها بیماری زا می شود.
اگر عوامل بیماری زا از خط مقدم دفاع غیر اختصاصی عبور کند وقت آن می رسد که نیرو های
عیر اختصاصی دیگری با این عوامل مقابله کنند و اصطلاحا با آن ها خط ثانویه دفاع غیر
اختصاصی میگوییم که شامل پاسخ دمایی ، پروتئین های مکمل ، پاسخ التهابی و گلبول سفید
می شود
پاسخ التهابی : فرض کنید در هنگام کار با یک وسیله برنده مثل چاقو دست شما دچار خراش
می شود این امر میتواند باعث نفود عوامل بیماری زا به داخل بدن شود .
در این صورت سلول بدن شما ماده هایی جهت گشادی رگ ها مانند هیستامین ترشح میکند
که به موجب ترشح این ماده گلبول های سفید به محل آسیب دیده رفته و با عمل دیاپدز از
مویرگ ها عبور میکنند و با عوامل بیماری زا روبرو می شوند و آن ها را از بین می برند
هنگامی که بدن با عوامل بیماری زا در حال مبارزه است افزایش دما مانند یک نیرو پشتیبان
عمل میکند و در این هنگام با افزایش سطح دما بدن از ادامه حیات عوامل بیماری زا جلوگیری
میکند .
از دیگر عوامل مهم در خط ثانویه مکانیسم دفاع غیر اختصاصی گلبول های سفید است .
نوتروفیل ها نیز در این گروه طبقه بندی میشوند و این گلبول های سفید با انجام عمل
فاگوسیتوز و بلعیدن عوامل بیماری زا از رشد و ادامه حیات آن ها جلوگیری میکنند
از عوامل دیگر پروتئین های مکمل است که در هنگام برخورد با عوامل بیماری زا فعال شده و
باعث ایجاد منافدی در سطح غشا میکروب میشوند . و باعث ترشح مواد میکروب به بیرون و
نابود سازی کامل میکروب میشوند
فرض کنید در یک نبرد سربازی دچار آسیب های جدی میشود و از بهبود یافتن خود نا امید
است . او تجهیزات خود را برای در امان ماندن دیگر سربازان به فرد دیگری که قادر به مبارزه
است واگدار میکند . این تجهیزات در بدن همان اینترفرون است . که از سلول های آلوده به
ویروس ترشج شده و باعث ایجاد مقاومت در سلول های سالم میشود .