معرفی رشته زیست شناسی(تمام گرایش ها)

معرفی رشته زیست شناسی(تمام گرایش ها)

مکان زیست انسان‌ها به مطالعه نیاز دارد، و مطالعه و تحصیل در این رشته به صورت تخصصی دارای گرایش‌های گوناگونی شده است و این گوناگونی ها تابع انواع و اقسام مختلف موجودات و زیستگاه‌های مختلفی است که در جهان خلقت موجود می باشد.گیاهان، جانوران، سلول‌ها، دریا و سایر موجودات برخی از گرایش‌های این رشته را تشکیل می‌دهند، گرایش‌های رشته زیست‌شناسی عمومی جهت دبیری زیست‌شناسی عبارت است از: علوم گیاهی ، دبیری، عمومی، علوم جانوری ، دریا. رشته زیست شناسی سلولی ملکولی نیز در گرایش‌های ،ژنتیک و بیوشیمی و بیوفیزیک ،علوم سلولی و ملکولی میکروبیولوژی عرضه میشود.
در رشته زیست‌شناسی سلولی ملکولی و زیست شناسی عمومی هر کدام در طول 4 سال عرضه می‌گردد.

و باز بخشی از این میکروارگانیسم ها هستند که با ایجاد انواع بیماریهای عفونتی زندگی بشر را به خطر می اندازند مانند ابولا که یک بیماری ویروسی ناشناخته بود و در آفریقا تعداد زیادی از افراد کشت و یا ایدز که بشر را تا آستانه سال ۲۰۰۰ عاجز و ناتوان کرده است. بی شک نمی توان به نقش مهم میکروارگانیسمها در هستی اعتنا نداشت و از اهمیت کاربرد رشته زیست شناسی که به عنوان بررسی میکروارگانیسم ها می پردازد، غافل ماند.

اما میکروارگانیسمها که اساس علم میکروبیولوژی را تشکیل می دهند، چه هستند؟

میکروارگانیسم ها موجودات ریز ذره بینی مانند: ویروسها، باکتریها، قارچهای میکروسکوپی و ژرتوزوئرها هستند که با چشم غیرمسلح دیده نمی شوند.

دانش میکروبیولوژی که گرایشی از علم زیست شناسی است به مطالعه میکروارگانیسم ها می پردازد. در این علم ارتباط میکروارگانیسم ها با خودشان و ایضا با موجودات عالی تر مانند ادم ، حیوانات و گیاهان مورد بررسی قرار می گیرد.

اهمیت این رشته با توجه به احتیاج صنایع غذایی و تخمیری به کارشناسان این رشته، نیاز سازمان های محیط زیست و مبارزه با آلودگی آن، نیاز کشاورزی و دام پروری،، نیاز دانشگاه ها به مدرس و محقق نیاز علوم پزشکی و دارویی و … به خوبی روشن می شود.

توانایی های لازم

دانشجوی این رشته باید در درس زیست شناسی خصوصا در بخشهایی که به علوم سلولی مولکولی می پردازد و شیمی قوی و توانا باشد.

صبر و حوصله و عشق و علاقه چهار نکته اساسی برای موفقیت در رشته میکروبیولوژی است که تمام استادان و دانشجویان این رشته به آن اشاره می کنند زیرا تحقیق در آزمایشگاههای میکروبیولوژی و کشت دادن یک میکروب نیازمند صبر و حوصله است و تحقیق درباره بیماری های میکروبی و مبارزه با آنها عشق و علاقه ای وافر می طلبد. این علاقه باید از دو جهت باشد، یکی علقه به مسائل زیستی و دیگری علاقه به امور آزمایشگاهی.

دانشجوی این رشته باید از دو توانایی مهم برخوردار باشد که یکی از آن ها حافظه ای قوی است چون بیشتر مطالب این رشته تئوری است و دوم قدرت تجزیه و تحلیل است چرا که اگر دانشجویی نتواند از اطلاعاتی را که در حافظه اش جمع آوری کرده است، بهره برداری مناسب کرده و تحلیل مناسبی داشته باشد، مثل کامپیوتری که خاموش می ماند ، هیچ استفاده ای از آن نمی شود.

گرایش های زیست شناسی

1-گرایش علوم گیاهى

دانشجویان با گذراندن دروس مشترک و اختصاصى خود که در آن ۱۰ واحد دروس اختیارى و با جنبه کاربردى نیز پیش بینى شده است می توانند احتیاج مؤسسات پژوهشی، آموزشی، تولیدى و خدماتى به کارشناسان علوم گیاهى را برطرف نمایند. از جمله دروس تخصصى گرایش علوم گیاهى عبارتند از: قارچشناسی، جلبکشناسی، مورفولوژى گیاهی، فیزیولوژى گیاهی، اصول و روشهاى ردهبندى گیاهان ، اکولوژى گیاهی و … . اهمیت این گرایش با توجه به احتیاج مراکز پژوهشى به کارشناسى علوم گیاهى آشنا به مسئله های گیاه شناسى و فیزیولوژى گیاهی، نیاز به کارشناسان علوم گیاهى در کشاورزى و صنایع دارویی، نیاز علوم گیاه پزشکى به کارشناسان علوم گیاهی، غذائى و چوب و کاغذ و … نیاز به کارشناسان علوم گیاهى در مسئله های محیط زیست، رفع نیازمندىهاى علوم طبیعى و باغهاى کشاورزى به کارشناسان علوم گیاهى و پاسخگویى به نیاز مرکز های آموزشى و پژوهشى در زمینه تربیت مدرس و محقق علوم گیاهى به خوبى روشن می شود.

2-گرایش علوم جانورى

هدف این گرایش به وجود آوردن زمینههاى مساعد براى شناخت علوم جانوری، برقرارى ارتباط صحیح آن با سایر علوم و به طبع تربیت کارشناسانى است که قابلیت درک و حل مسائل بنیادى علوم جانورى را داشته و به جنبه هاى کاربردى آن آشنا باشند. متقاضیان ورود به این گرایش باید در دروس – زیستشناسی، فیزیک، شیمى و ریاضى دبیرستان قوى باشند. مهم بودن این گرایش با توجه به احتیاج علوم پزشکی، بخشهاى تحقیقاتى و آموزشى و موزهها و باغهاى وحش به کارشناس و محقق در گرایش علوم جانورى به خوبى مشخص میشود. حشره شناسى و زیست شناسی مولکولی، جانورشناسی، فیزیولوژیک جانورى و … از جمله دروس تخصصى این گرایش میباشند.

3-گرایش علوم میکروبیولوژى

هدف این گرایش شناخت جانداران میکروسکوپى و مسائل مختلف مربوط به زندگى آن ها است. متقاضیانى که دیپلم تجربى داشته باشند در این گرایش موفقتر هستند. علاوه بر علاقه به مسائل زیستى داوطلب می باید به امور آزمایشگاهى (نظیر کشت میکروارگانیزمها) علاقهمند باشد. میکروبیولوژى عمومی، میکروبیولوژى محیطی، میکروبیولوژى صنعتی، قارچشناسى ویروسشناسی، باکترىشناسی، تک یاخته شناسى و … از جمله دروس اختصاصى این گرایش مىباشند. اهمیت این رشته با توجه به احتیاج صنایع غذیى و تخمیرى به کارشناسان این گرایش، نیاز علوم پزشکى و دارویی، نیاز سازمانهاى محیط زیست و مبارزه با آلودگى آن، نیاز دانشگاهها به مدرس و محقق ، نیاز کشاورزى و دامپروری و … به خوبى روشن میشود.

4-گرایش علوم سلولى و مولکولى

تربیت کارشناسان متخصص براى شناخت مسائل و پدیدههاى زیستى در قالب سلولى و مولکولى هدف این گرایش است. اهمیت این گرایش با توجه به لزوم توسعه این دانش، لزوم تحقیقات گسترده در زمینه اعتلا علوم پزشکى و دارویى و صنعتی، لزوم قطع وابستگى و اغاز نو اندیشى در مسائل علوم سلولى و مولکولی، لزوم فراهم آوردن تربیت محقق و مدرس در این زمینه، به خوبى روشن می شود.متقاضی ورود به این رشته می باید علاقه مند و مستعد (مخصوصاً در کارهاى آزمایشگاهی) باشد. ایمنولوژى بافت شناسی، زیست شناسی سلولی، بیوشیمى ویروسها، سیتوشیمى و … از جمله درس های اختصاصى این گرایش میباشد.

5-گرایش دبیرى زیست شناسی (زیست شناسی عمومى)

فارغ تحصیلان این گرایش با گذرانیدن دروس مشترک تخصصى خود (به همراه تعدادى دروس تربیتى به منظور آشنائى با فنون معلمی) می توانند توانائیهاى لازم براى رفع نیازهاى وزارت آموزش و پرورش به دبیران زیست شناسی را به دست آورند.
ادامه تحصیل در کلیه گرایش هاى بالا تا کارشناسى ارشد در داخل و تا سطوح بالاتر در خارج از کشور امکان پذیر است.
ضمناً بر اساس مصوبه های جدید شوراى عالى برنامه ریزى در نظر است رشته زیست شناسی در مقطع کارشناسى داراى ۲ رشته و ۱۰ گرایش باشد.

بازار کار زیست شناسی در ایران

در باره موقعیتهای شغلی این رشته : در حال حاضر کارشناسان میکروبیولوژی به عنوان نیروهایی که مسلط به تکنیکهای میکروبیولوژی هستند در پژوهشگاه نفت برای تحقیق روی میکروبهای نفت خوار یا گوگردزدایی، در بخش صنایع غذایی در کارخانه های کنسروسازی و کمپوت سازی و در صنایع بهداشتی مشغول به کار هستند ولی مسلم است کسی که در رشته میکروب شناسی مدرک لیسانس دارد، باید در کنار یک کارشناس که دارای تحصیلات عالی تری است کار بکند اما اگر دانشجوی این رشته به مدارج بالاتر تحصیلی دست یابد، افزون بر بدست آوردن اطلاعات جدیدتر، می تواند موقعیتهای شغلی بهتر و متنوع تری داشته باشد.

-کاربرد این رشته آنقدر گسترده است که قابل ذگر نیست برای مثال محقق این رشته از یک سوی می تواند به بررسی کاربرد سلاح های میکروبی و طرق پیشگیری از این سلاح ها بپردازد و از سوی دیگر می تواند در کارخانه های عطرسازی به ساخت عطرهای خوشبو به یاری میکروب ها مشغول باشد.

-تهیه ابزار آزمایشگاهی مورد نیاز در این رشته یکی از شغلهایی است که برخی از فارغ تحصیلان میکروبیولوژی جذب آن می شوند و در این زمینه خدمت های شایسته ای انجام می دهند.

-رشته میکروبیولوژی موقعیت های شغلی متنوعی دارند که از ان جمله می توان به فعالیت در موسسه استاندارد و یا آزمایشگاه های کارخانه های تهیه مواد بهداشتی و غذایی در جهت تشخیص کیفیت و سلامت این مواد از نظر عدم آلودگی میکروبی اشاره کرد.

همچنین عده ای از فارغ تحصیلان در مراکز تهیه مواد دارویی مانند تهیه آنتی بیوتیک ها کار می کنند زیرا از برخی میکروارگانیسم ها مثل کپکها و اکتیومیست ها می توان برای تهیه بعضی از آنتی بیوتیک هایی مثل پنی سیلین ها و استرپتومایسین استفاده کرد و بالاخره کارخانه های تهیه اسیدها مانند اسید بوتریک و اسید استیک و حلال ها مانند الکل و استون و مرکز های تهیه واکسن مانند موسسه رازی و انستیتو پاستور ایران می توانند مرکز های جذب فارغ تحصیلان این رشته باشند.

میکروبیولوژی یا زیست شناسی سلولی مولکولی

گاهی اوقات می شنویم که از رشته میکروبیولوژی با عنوان زیست شناسی سلولی مولکولی یاد می شود. برای مثال در بعضی از قسمتهای دفترچه ها راهنمای آزمون سراسری سازمان سنجش آموزش کشور از این رشته با عنوان زیست شناسی سلولی مولکولی یاد شده است و به همین دلیل شماری از داوطلبان آزمون سراسری تصور می کنند که رشته میکروبیولوژی همان رشته علوم سلولی مولکولی است و به طبع هنگام انتخاب رشته با مشکلاتی روبرو می شوند.

تفاوت مابین این دو رشته : در حقیقت دانش میکروبیولوژی سلول (به اصطلاح چگونگی کارکردن و سوخت و ساز بدن سلول) صحبت می شود، در واقع ساختار سلول به عنوان یک میکروارگانیسم مورد تجزیه و بررسی قرار می گیرد، اما این باعث نمی شود که دو رشته فوق را یکی بدانیم چون علوم سلولی مولکولی از محیط فعالیتهای بیرونی میکروب خارج شده و وارد فعالیتهای درونی آن می شود، در حالیکه در علم میکروبیولوژی اثرات بیرونی میکروارگانیسم ها مطالعه می شود. برای مثال شما در علم میکروبیولوژی نگاه می کنید که میکروارگانیسم مورد نظر شماچه نوع بیماری ایجاد کرده و از روی آثار بیماری حدس می زنید میکروارگانیسمی را که بررسی می کنید، از چه نوع میکروبی است.

اسم رشته میکروبیولوژی: با توجه به این که امروزه علوم بسیار ریز، جزیی و تخصص شده است، بهتر است که دو دانش میکروبیولوژی و علوم سلولی و مولکولی در کنار یکدیگر و با نام تخصصی خود به علم زیست شناسی خدمت کنند نه اینکه یک علم، دیگری را احاطه بکند. مثلاً اگر بخواهیم میکروبیولوژی را زیر مجموعه ای از علوم سلولی و مولکولی بدانیم، غلط است چون بعضی از اوقات علوم سلولی و مولکولی کاری به میکروارگانیسم ها ندارد و در مورد سلولهای یوکاریوتی یا سلولهای انسانی صحبت می کند.

زیست شناسی و کنکور ( حداقل)

برای قبولی در این رشته در یکی از دانشگاه های برتر تراز حد اقلی 5500 کانون و رتبه حداقلی 25هزار کشوری لازم است.

نتیجه گیری راجع به زیست شناسی

زیست شناسی رشته ای بسیار علمی است که برای کشور ما لازم است . این رشته در بخش های بجز دبیری نیاز مبرم به دانشجوی خوب و با استعداد دارد و در بخش دبیری نیز با کمی تلاش و پشت کار بیشتر میتوان موفق شد . این رشته با درنظر گرفتن پیش نیاز هایش رشته ای خوب برای داوطلبان محسوب می شود .