مروری بر نکات مهم گلبول های قرمز(زیست ۱)

مروری بر نکات مهم گلبول های قرمز(زیست ۱)

در این مقاله به بررسی نحوه زایش و عملکرد گلبول های قرمز می پردازیم .

امیدوارم که با دقت این مطلب را مطالعه بفرمایید .

گلبول های قرمز نقش مهمی را در انتقال اکسیژن در بدن ایفا میکنند.

گلبول قرمز در انسان و بسیازی دیگر از جانوارن بدون هسته هستند و می توان گفت تمام اجزای

سلولی خود را از دست داده اند و پر شده اند از ماهده ای تحت عنوان هموگلوبین .

و با این شکل خاص خود توانیی عبور از رنگ هایی دارند که از گلبول های قرمز تنگ تر هستند .

البته باید یاد آوری کرد که گلبول های پیر هنگام

عبور از این رگ ها ، آسیب می بینند و از بین می روند و در بیان دیگر باعث مرگ آن ها می شود

گلبول های قرمز ( ارتروسیت ها ) به وسیله هموگلوبین های خود اکسیژن خون را حمل و پخش

میکنند نقش دیگر این هموگلوبین ها در جابه جایی دی دی اکسید کربن است البته باید گفت این

خیلی مختصر است . با دارا بودن مقدار زیادی انیدرازکربنیک در غشا خود به تر کیب آب و دی

اکسید کربن کمک می کند و این انیدرازکربنیک در جا به جایی و دفع دی اکسید کربن نیز نقش

بسیار مهم دارند . هموگلوبین نوعی پروتئین انتقال دهنده محسوب می شود . در ارتفاعات که

فشار اکسیژن هوا کم تر است بر تعداد گلبول های قرمز خون افزوده می شود .

حال به بررسی زایش و محل تولد گلبول های قرمز در بدن می پردازیم .

در دوران جنینی ابتدا در کیسه زرده گلبول های قرمز زایش پیدا میکند

سپس در طحال ، گره لنفی و مغز استخوان تولید می شود .

بعد از تولد نیز در مغز استخوان و از حدود پنج سالگی به بعد فقط در مغز

استخوان پهن و بخشی کوچکی از استخوان های دراز که به تنه متصل اند گلبول های قرمز زایش می یابند .

اریتروپویتین عامل تنظیم کننده تولید گلبول قرمز در بدن است . بر اثر کاهش اکسیژن رسانی به

بافت ها از کلیه ها و کبد ( جگر ) ترشح می شود . بر سلول های زاینده مغز استخوان اثر می کند .

تولید گلبول های قرمز را افزایش می دهد . تولید گلبول قرمز نیازمند ویتامین بی ۱۲ و اسید

فولیک است . سلول های دیواره معده با ترشح گلیکو پروتئین ( پروتئین + کربوهیدرات ) به نام

فاکتور داخلی معده است که از تخریب ویتامین بی ۱۲ جلو گیری می کند و آسیب های مخاط

معده باعث کم خونی می شود . همگلوبین شامل اهن است . در بدن فرد بالغ و سالم در حدود

چهار گرم آهن است که بخش اصلی آن در هموگلوبین گلبول های قرمز و در میوگلوبین ماهیچه ها

وجود دارد . کمبود آهن بدن باعث کوچک شدن گلبول قرمز و کاهش هموگلوبین آن ها می شود

هر مولکول میوگلوبین دارای یک بخش پروتئین به نام هموگلوبین و یک بخش آن دار به نام هم

است. باید یاد آوری کرد که میوگلوبین پروتئین انتقال دهنده است و در ماهیچه های پروازی یاعث

دخیره اکسیژن می شود .

مرگ گلوبول های قرمز

عمر گلبول های قرمز پس از ورود به خون در حدود صد و بیست روز است و با افزایش سن گلبولها

قرمز از مقدار آنزیم های آن ها کم می شود و غشا شکننده می گردد . گلبول های قرمز در هنگام

عبور از مویرگ های باریک کبد و یا عبور از مویرگ های طحال امکان دارد آسیب ببینند و بمیرند

هموگلوبین آزاد شده به وسیله ماکروفاژ ها تجزیه می شودو آهن آن بار دیگر به مغز استخوان

انتقال می یابد و برای ساخته شدن و تولید مجدد گلبول های قرمز به کار می رود . گلوبین نیز

وارد چرخه های متابولیک پروتئین ها می شود .

بیلی روبین ماده اصلی رنگی صفرا است و به وسیله ماکروفاژ ها از تجزیه هموگلوبین به وجود

می آید به وسیله ماکروفاژ ها از تجریه هموگلوبین به وجود می آید .

آنمی را کاهش تعداد گلبول های قرمز و نیز کاهش مقدار هموگلوبین می گویند . می توان علت

مهم آنمی را از دست دادن خون یا کبود آهن پنداشت .

پلی سیتمی را زﯾﺎد ﺷﺪن ﻏﯿﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺗﻌﺪاد ﮔﻠﺒﻮل ﻫﺎی ﻗﺮﻣﺰ و ﻣﻘﺪار ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﯿﻦ می توان تعریف

نمود. علت اصلی پلی سیستمی کم رسیدن اکسیژن بافت ها و پرکاری غیر طبیعی مغز استخوان است .

غشا گلبول ها قرمز جوان بسیار انعطاف پدیر است . هر چه از عمر آن ها بگدرد شکستگی غشا آن

افزایش و میزان آنزیم ها آن کاهش می یابد .

این مطلب از بخش انتقال مواد در جانوارن که مبحثی است در زیست سال دوم دبیرستان برگرفته شده است

که در مجموع پنج سوال در کنکور سراسری ۹۵ طراحی شده است .

(پویان پدرام-با تشکر از دکتر پیری علم بابت همکاری و راهنمایی سازنده)