مروری بر نکات مهم پروتئین سازی(فصل اول زیست پیش دانشگاهی)

دکتر رونقی

%d9%be%d8%b1%d9%88%d8%aa%d8%a6%db%8c%d9%86-%d8%b3%d8%a7%d8%b2%db%8c

مروری بر نکات مهم پروتئین سازی(فصل اول زیست پیش دانشگاهی)

یکی از پر هیجان ترین مطالب که در زیست شناسی با آن آشنا می شویم .

پروتئین سازی است . اما برای درک بهتر پروتئین سازی لازم است

که به تعریف از مفاهیم اولیه بپردازیم .

راه انداز : بخشی از رشته های دی ان ای محسوب می شود که آنزیمی تحت عنوان RNAپلی مراز به آن وصل میگردد و باعث می شود

که آنزیم RNA پلیمراز رونویسی را از محل صحیح آغاز کند

dna

جایگاه آغاز رونویسی : اولین نوکلئوتید رونویسی شونده از هر ژن را جایگاه آغاز رونویسی می نامند

جایگاه پایان رونویسی : تعدادی از نوکلئوتید هایی که در بخش های انتهایی ژن وجود دارند که پس از رونویسی شدن

فرایند رونویسی به پایان می رسد و دیگر رونویسی ادامه نمی یابد

کدون : هر سه نوکلئوتید پشت سر همی که در مولکول MRNA یک آمینو اسید را رمز می کنند یک کدون نامیده میشوند

آنتی کدون : سه باز نوکلئوتید در حلقه میانی TRNA را که مکمل یکی از کدون های MRNAمی باشد را آنتی کدون می نامند .

نقش آنتی کدون جور کردن یک آمینو اسید با کدون مربوط می باشد . و از دید دیگر آن هایی که مکمل همدیگر هستند را در مقابل هم قرار می دهد .

جایگاه A : بخشی از اندامک ریبوزوم محسوب می شود که TRNAهای که دارای آمینو اسید هستند در ابتدا ورود به ریبوزوم وارد آن می شوند .

جایگاه P: بخشی از اندامک ریبوزوم محسوب می شود که پس از حرکت ریبوزوم TRNAهای حاوی پپتید وارد آن می شود و در آن مستقر هستند .

Trna های آغاز گر :اولین TRNAکه در پروتئین سازی وارد ریبوزوم می شود ، TRNAهای آغاز گر نامیده می شوند .

این TRNAها حامل آمینو اسید میتیونین بوده و آنتی کدون آن UAC است

 

عامل پایان ترجمه : پروتئین است که آنزیمی در مرحله پایان ترجمه وارد جایگاه A شده

و با هیدرولیز پیوند بین آخرین TRNAو پلی پپتید موجب جدا شدن آن ها از هم می شود .

MRNAاولیه : در یوکاریوت ها MRNAای که محصول مستقیم رونویسی است بالغ نمی شود و برای بالغ شدن آن باید ،

تغییراتی در آن صورت بگیرد . به این MRNAای MRNAاولیه می گویند .

ژن های گسسته: ژن هایی در یوکاریوت های هستند که در آن ها بین بخش هایی ازDNA که رونوشت آن ها ترجمه می شود .

بخش هایی وجود دارد که رونوشت آن ها از MRNA اولیه پاک شده است و دیگر ترجمه نمی شود

اینترون : قسمت هایی از ژن های گسسته محسوب می شود که رونویسی می شوند ولی با توجه داشت رونوشت آن ها از RNAای رونویسی شده پاک می شوند

اگزون : قسمتی هایی از ژن های گسسته هستند که رونوشت آن ها از RNAاولیه پاک نشده است و در RNAبالغ وجود دارد

اپراتور : قسمتی از DNA محسوب می شود که پروتئین مهار کننده به آن متصل می شود و در روشن یا خاموش شدن یک ژن نقس مهم و اساسی بر عهده دارند

مهار کننده : پرو تئین های بزرگی در پروکاریوت ها هستند که با اتصال به اپراتور مانع رونویسی می شوند

ژن تنظیم کننده : ژنی است که پروتئین های مهارکننده را می سازد

اپران : مدلی است برای توصیف نحوه تنظیم بیان ژن در باکتری ها . هر اپران دارای دو بخش است

1ـ بخش تنظیمی شامل اپراتور و راه انداز

2ـبخش ژن های ساختاری شامل یک یا چند ژن ساختاری است

Mrna چند ژنی : MRNAکه محصول رونویسی از چند ژن مجاور هم بوده و رمز چند پلی پپتید را دارد

عامل تنظیم کننده : ماده است که پروتئین تنظیم کننده ( مهار کننده یک اپران ) متصل می شود و آن را فعال یا غیر فعال میکند .

عوامل رونویسی : گروهی از پروتئین ها محسوب می شوند که در یوکاریوت ها وجود دارند و کار شناسایی راه انداز را انجام می دهند

و انجام رونویسی به آنزیم RNAپلی مراز را یاری میکند

افزاینده : قسمتی ازDNA محسوب می شود که به کمک عوامل رونویسی متصل به سبب تقویت رونویسی می شود

فعال کننده : یکی از پروتئین های عوامل رونویسی است که با اتصال به افزاینده سبب فعال شدن عوامل رونوسی متصل

به راه انداز و تقویت رونویسی می شود

امید است با مطالعه این تعاریف اولیه بتوانید فصل یک زیست پیش دانشگاهی را فرا گیرید .

از این فصل در کنکور سراسری 2 سوال در کنکور مطرح میشود .

 

(پویان پدرام _با تشکر از دکتر صارمیان که در ویرایش این مطلب به بنده کمک کردند.)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *